Voorwoord Paweł Steller ‒ życie i twórczość (1895‒1974) vertaald uit het Pools.

Paweł Steller stierf in 1974. Hij liet een zeer rijke creatieve nalatenschap achter. Volgens het testament van de kunstenaar en het testament van zijn tweede vrouw, die in 1992 stierf, is het Historisch Museum van Katowice een plek geworden waar je de erfenis van Paweł Steller kunt zien. Deze omvatten: schetsen, tekeningen, aquarellen, houtsneden, houtsnedenblokken, linosneden, ontwerpen, illustraties voor boeken, privé- en officiële correspondentie, familiefoto’s, decoraties en diploma’s, catalogi van tentoonstellingen georganiseerd met de deelname van de kunstenaar, kronieken en persoonlijke bezittingen. Als gevolg van langdurige juridische en officiële formaliteiten tijdens de overdracht van een deel van de collecties naar het Historisch Museum van Katowice (het tweede deel werd overgedragen aan het Aartsbisdom Museum in Katowice), bleven de werken lange tijd in onbruikbare conditie. Ze moesten twee keer worden ontsmet in vacuümkamers. Daarna is men begonnen het moeizame werk van het organiseren, verwerken, catalogiseren en conserveren van de collecties. Het resultaat van deze werkzaamheden is een tentoonstelling met de artistieke en pedagogische prestaties van Paweł Steller en een tweedelig album met het leven en werk van deze man. Paweł Steller heeft 50 jaar in Katowice gewoond. Hij was een kunstenaar – bekend en onbekend, erkend en bekroond, maar daarna vergeten. Een geweldige en bescheiden man tegelijk. Het boek bestaat uit twee delen: een biografie en een memoires, waarin de zoon van Pawia – Stefan – ook op een buitengewoon interessante, kleurrijke en warme manier zijn ouderlijk huis beschrijft, open, gastvrij, met de nadruk op het artistieke en sociale leven in Katowice in die tijd. Het biografische gedeelte is aangevuld met rijk fotomateriaal. De foto’s zijn afkomstig uit de archieven van Stefan Steller, Marek Kukliński – een vriend en fotograaf van de familie, Stefania en Paweł Steller, en de collecties van het Historisch Museum van Katowice. De foto’s zijn chronologisch gerangschikt en vormen een fotografisch dagboek van de familie Steller. De meeste zijn nooit gepubliceerd. Het eerste deel wordt afgesloten met citaten uit de uitspraken van beroemde kunstcritici die het talent van de kunstenaar waardeerden en complimenteerden. Het tweede, beschrijvende deel bevat teksten die zijn gewijd aan de analyse van het werk van Paweł Steller. De auteurs houden zich dagelijks bezig met hedendaagse grafiek. Magdalena Czubińska, senior curator bij het Nationaal Museum in Krakau in de afdeling Prenten, Tekeningen en Aquarellen en docent aan de Academie voor Schone Kunsten in Krakau, nam het onderwerp van de portreten op zich, presenteerde het ontstaan en de kenmerken ervan in hedendaagse grafische afbeeldingen, en tegen deze achtergrond voerde een vergelijkende analyse uit van portretten van Paweł Steller – een van de hoofdthema’s van zijn werk. De tweede tekst is opgesteld door Anna Grochala, conservator van het Nationaal Museum in Warschau, in het Kabinet van Poolse Grafiek en Tekeningen, auteur en co-auteur van vele tentoonstellingen in Polen en in het buitenland. Anna Grochala presenteerde Paweł Steller als een extreem hardwerkende kunstenaar, met uitstekend talent en een solide workshop. Het oeuvre van de kunstenaar werd op een iets andere manier beschreven door Aleksandra Ciesielczyk, een kunstenaar en een vaste kunstrestaurator. Ze leerde het werk van Paweł Steller helemaal opnieuw en werkte aan de conservering van zijn werken. Ze maakte tot in detail kennis met de creatieve technieken van de kunstenaar, zoals: tekenen, houtsnede, droge gravure, linosnede, ets, mezzotint, aquatint, lithografie, monotype, aquarel, olie. Ze heeft onder andere bestudeerd alle schetsen, tekennotities, proefwerken, omslagontwerpen, ansichtkaarten, advertenties, boekillustraties, bankbiljetontwerpen, glas-in-loodramen, topografische werken en zijn diploma’s. Door Stellers creatieve werk zo goed te leren kennen, kon ze zijn werken analyseren. Het illustratieve deel van het album bevat 348 reproducties van het werk van de kunstenaar uit verschillende periodes van zijn carrière. Alleen werken uit de collectie van het museum zijn opgenomen. U moet zich ervan bewust zijn dat Pawel Steller ze maakte om zichzelf en zijn gezin te onderhouden, waardoor veel uitstekende werken in particuliere handen zijn beland en hun lot onbekend is. Geselecteerde reproducties zijn opgedeeld in 14 thematische delen, in chronologische volgorde. De eerste twee delen zijn anders dan de rest. De eerste bevat werken uit de beginperiode van het onderwijs op scholen in Lviv en Praag, en uit de tijd van studies in Warschau. De tweede toont werken uit de diensttijd in het Oostenrijkse en Poolse leger. Het is een aangrijpende reportage van het slagveld. De overige delen tonen de belangrijkste en meest gewaardeerde werken van de kunstenaar, namelijk houtsneden – portretten en landschappen. In het proces van het maken van sommige werken wordt een houtsnede op verschillende plaatsen voorafgegaan door een potlood- of inkttekening. Om de verschillende ideeën en artistieke zoektochten van de kunstenaar te illustreren, zijn kleurenhoutsneden in verschillende varianten gepresenteerd. Potloodtekeningen zijn onderverdeeld in: portretten, landschappen en architectuur. De werken gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog en tijdens de ballingschap naar Siberië verdienen speciale aandacht. Een andere, subtiele en kleurrijke wereld wordt vertegenwoordigd door aquarellen. Gedurende zijn hele leven heeft Paweł Steller ook functionele afbeeldingen gemaakt, vandaar dat het boek typografische werken en illustraties bevat die door hem zijn gemaakt. De werken uitgevoerd in verschillende schilder- en tekentechnieken, evenals grafische prints, lijken ook interessant. De religieuze thema’s komen aan de orde in een apart hoofdstuk van het boek, er zijn niet veel religieuze illustraties in deze publicatie, aangezien veel van de objecten zich in het aartsbisdommuseum in Katowice bevinden. Ongeveer 50 items, opgenomen in het illustratieve deel van het album, zijn beschreven door Aleksandra Ciesielczyk. Bij het beoordelen en documenteren van het werk van Paweł Steller, zou ik kunnen zeggen dat hij een gedegen, hardwerkende, volhardende en betrouwbare kunstenaar was. Dit blijkt uit het feit dat hetzelfde motief vele malen werd herhaald om een uniek, perfect effect te kunnen verkrijgen. De creatie van één houtsnede ging gepaard met de voorbereiding van vele tekeningen, die onderdelen waren van de uiteindelijke tekening, die uiteindelijk werd overgebracht op een houten blok. In 2005 was het 110 jaar geleden dat Paweł Steller werd geboren. Bij deze gelegenheid konden we voldoen aan de verplichting die ons, erfgenamen van de nalatenschap van de kunstenaar, werd opgelegd om ons te herinneren aan de tijdloze betekenis van zijn werken. De tentoonstelling en het boek zijn bedoeld voor iedereen die de gelegenheid heeft gehad kennis te maken met de activiteiten van de kunstenaar, zijn werken te zien. Maar bovenal wijden we het aan de jonge generatie, omdat ze vertrouwd zouden moeten raken met het werk van Paweł Steller, die de schoonheid van zijn geboorteland voor de vergetelheid heeft gered. De vereniging van de stad Katowice bracht hulde aan de kunstenaar door op hem te stemmen in de opiniepeiling van Gazeta Wyborcza en op de website van het stadhuis, waarbij Paweł Steller werd aangeduid als een man van verdienste voor de cultuur van onze regio. 2005, op het Grunwaldzki-plein in Katowice, in aanwezigheid van de burgemeester van Katowice, Piotr Uszok, de familie, vrienden, leraren en studenten van de kunstenaar met de vlaggenschippost van de P.Steller Junior High School nr. 5, een ceremonie ter onthulling van de buste van de kunstenaar werd gehouden in de galerie van kunstenaars uit Katowice.